Istoričar Redžep Škrijelj za radio Sto Plus kazao je da je i sam osnivač Novog Pazara Isa-beg Ishaković, ako ne pripadao, onda bar podržavao neki od derviških redova.
“Iako je uvreženo mišljenje da su Osmanlije nastupale sa ogromnim vojnim snagama, to baš i nije do kraja tačno. Uz njih su išli i učeni ljudi, derviši ili sufije, pripadnici islamskog tesavufa, koji su krčili put i svojem učenju. Smatra se da su oni motivacijom vojske i drugim uticajima pomogli uspešna i ne toliko krvava osvajanja “, rekao je Škrijelj.
On je pojasnio da su upravo novopazarski derviši, Ahmed Gurbi i Ahmed Vali, dali književnosti najveća i najlepša dela.
“Bez derviša mi ne bismo ništa znali o islamskom misticizmu i islamskoj filozofiji. Stvarali su najveća i najlepša dela. Radi se o ljudima koji su poznavali sve naučne discipline – astronomiju, matematiku, mediciniu, logiku, kao i ostale koje su danas prilično značajne”, ističe Škrijelj.
Mezar Ahmed Gurbi-babe u istoimenom turbetu na Gazilaru.
U sećanjima starih sugrađana ostale su priče o derviškoj velikodušnosti, dobročinstvu i pomaganju siromašnima, ali i one o njihovoj tajanstvenosti i kasnijem progonu.
“Sa islamske strane, sufije doprinose dekadenciji islama, zbog čega su pripadnici hanefijskog mehseba 1925. godine doprineli da nad dervišima bude izvršen pogrom, odnosno da se zabrani njihova delatnost. Zato što je bilo rasprostranjeno da sufije dozvoljavaju alkohol, grade turbeta, pale sveće i mole se mrtvima, pišu zapise i neguju kult ličnosti, odnosno šejha”, ističe Škrijelj.
O tome da je među prvim turskim vojnicima koji su zakoračili na današnje tlo grada bilo derviša, govori i legenda o dvadeset ratnika, koji su ukopani na mestu pogibije. To naselje od tada nosi naziv Jermiše, a potiče od reči “jirmi” – dvadeset, i “šehid” – oni koji su pali za veru.
Istoričar Ejub Mušović u 17. broju Novopazarskog zbornika navodi i da je u blizini tog malog groblja (danas Hercegovačka ulica) postojali turbe i tekija.
Zbirka derviških predmeta izložena u Muzeju “Ras”.
Osim nje, Mušović je naveo još dve tekije koje su se do početka devedesetih godina XX veka nalazile u novopazarskom naselju Jošanica. Prva rifaijska tekija (današnja Prištinska ulica), poznata po tome što su u njoj bili sahranjeni derviši Smail-baba i Hasan-baba, formirana je 1839. godine, i bila je glavno stecište novopazarskih derviša.
U istom naselju, u današnjoj ulici Beogradskoj, postojala je bektašijska tekija, u kojoj je, po sećanju starih Novopazaraca, umro poznati pesnik Ahmed Gurbi-baba. Njegovo turbe do danas je ostalo očuvano na groblju Gazilar.
Putopisac Evlija Čelebi, koji je u Novom Pazaru boravio 1661. godine, ostavio je zapis o još dve tekije kod “Kamenog mosta“, a neki od najstarijih Novopazaraca tvrde da su na severoistočnoj strani Gazilara postojali temelji nekadašnje “tekije Šeha Malog”.
Komentari (0)